Жаңалықтар

Оқушыға

Ұстазға

Ата-анаға

Тіркелу

Ата-ана махаббаты және оның бала тәрбиесіндегі рөлі

 Әлемде баласына ұрысқысы келетін ана жоқ. «Мен бүгін баламаайқайлаймын, ұрысамын» деп ана ойламайды.

         Керісінше! Ана бүгінгі күнді жақсы, шусыз болуын тілейді. Бірақ та, осындай жақсы пиғылдарға қарамастан, баласына айқайлайды. Ешкімге керек емес ата-ана мен бала арасындағы соғыс қате басталады.

         Балаға ол қатты әсер етеді. Өз баласының проблемасына түсінікпен қарау керек. Баланы жақсы көру керек, әке мен шеше оның бақытты болуына жауапты.

         Барлық балаға деген махаббат 4 түрге бөлінеді: көз қатынасы, түйісу, көңіл аудару, тәртіп. Әрқайсысы өте маңызды.

Көз қатынасы

     Көптеген адамдар баламен қарым-қатынастың шешуші факторы көз қатынасы екендігін сезіне бермейді.

         Көз қатынасы бір-біріңе қараған кездегі уақыт. Сіздің көзіңізге тура қараудан қорқатын адаммен тілдесіп көрдіңіз бе? Бұл біздің оған деген қатынасымызды өзгертеді. Бізге тура, күлімсіреп қарайтын адам ұнайды. Баланың көзіне тура қарасақ, сонда ғана ол мұқият тыңдайды.

     Сіздің көзіңізден әрқашан махаббат ұшқыны білінуі керектігін ұмытпағайсыз.

         Көптеген ата-ана баласына қатал көзімен қарайды, ол дұрыс емес.

Түйісу

      Әлеуметтік педагогикада мынадай факт көрсетілген: зерттеулер көрсеткендей, көптеген ата-ана баласын киіндіргенде, автобусқа отырғызғанда т.б. түйіседі. Баламен кез-келген түйісу, мысалы. Қолын алу, құшақтау, басын сипау, шашын ұстау т.б. болуы мүмкін.

         Әсіресе, мұндай түйісу ұл балаға керек, оның 7-8 жасқа дейін дамуына қажет.

Бала өскен сайын ата-ананың еркелеткенін қажет етпейді. Кейде бала осындай түйісуді қажет етеді (қорқыныш, қиындық) туындаған кезде.

         Қыз балаға түйісу өте қажет, әсіресе, 11 жаста.

Көңіл аудару

Балаға көңіл аудару көп уақытты талап етеді.

         Көңіл аудару дегеніміз не?

         Ұсақ-түйекке алданбай түгел балаға көңіліміз ауу керек, бала ата-ананың махаббатын сезінуі керек.

         Балаға көңіл аудару неге қиын?

         Өйткені ол көп уақытты талап етеді.

         Құрметті ата-аналар, уақыт тауып, баламен бірге болыңыз. Бұл өте маңызды. Жақсы тәрбие уақытты талапетеді. Егер де отбасында көп бала болса, Әрқайсысына уақыт бөлу қиын. Ата-ана баласына бір минутын да қимаса, онда ол ата-ана махаббатын сезіне алмайды.

Тәртіп

         Ата-ана махаббатының 4-кезеңі – тәртіп. Кейбір ата-аналар тәртіпті жаза деп ұғады.

         Құрметті ата-аналар, бұл дұрыс емес. Ең бірінші біздің түсінетініміз – ол баланы тәртіпке үйрету үшін , оны жақсы көретінімізді сезінуіміз керек. Егер де махаббат болмаса, бала ата-анаға қарсы шығады, реніш білдіреді. Баланы тыңдап, өз эмоцияңызды ұстауыңыз қажет. Егер де ата-ана жиі шамданып, балаға ашуланса, алғашында бала шоши бастайды. Кейін ата-ана өз беделін жоғалтып, баланың теріс қылықтарының туындауына жол ашады. Баладан жақсы тәртіпті талап  ету үшін, баламен мейірімді болу керек. Қорыта  келгенде, мынаны есте сақтаған маңызды. Егер сіз баланы жақсы тәрбиелегіңіз келсе – әр балаға көз қатынасы, түйісу, махаббат, тәртіп қажет. Бала біздің махаббатымызды, қаталдығымызды сезіну керек.

         Ата-ана махаббатында әртүрлі жақтар бар, оның бірі баласына деген шектен тыс махаббат. Ондай ата-ана баланың әр еркелігін көтереді, қатты айтуға қорқады. Ата-ананың балаға деген шектен тыс махаббаты баланы бұзады. Бала ата-анасымен санаспайды, соңында бала эгоист болып өседі.

         Кейбір ата-ана өз махаббатын жасырып, баласына жылы, мейірімді сөз айтуға қорқады. Осындай отбасында бала тұйық болып өседі. Болашақта ашыла алмайды. Баланың көңіл-күй жағдайы әлемді қалай көруіне байланысты: ата-анасын, үйін, өзін-өзі. Осы көңіл-күй жағдайы болашақ дамудың платформасы болып табылады. Егер, балаға әлем жиіркенішті , қорқынышты болып көрінсе, қорқыныш, уайым пайда болады, олар баланың мейірімсіз жаулары. Егер, біз оны жақсы көрсек, оның жетістігің, тәртібі үшін жақсы көрсек, ол өз-өзіне деген сенімсіздігін жоғалтып, уайымшыл бола бастайды.Өйткені бала өте сезімтал. Барлық бала ата-анасынан сұрайды: «Сіздер мені жақсы көресіздер ме?» - деп. Баланың өмірге деген қатынасы, көзқарасы ата-анасының осы жауабына байланысты.

Қашықтықтан оқыту уақытында оқушыларға ұсынылатын кеңестер:

 

 Балаларымен үй карантині кезіндегі жұмыс режимін сақтау

Бұл кеңестер сізге және сіздің отбасыңызға карантин кезінде өнімділікті және жүйкені сақтауға көмектеседі.

1. Режимді жалғастырыңыз Балалардың қауіпсіздік сезімі режимді сақтауға тікелей байланысты. Стресстік уақыттарда ата-аналар балаларға әдеттен тыс сабақтар мен белсенділікті сақтай отырып, қалыпты өмір сезімін қолдауға көмектесуі тиіс. Әрине, бұл не істеу керектігін айту оңай, бірақ сарапшылар күннің негізгі сәттерін сақтауға кеңес береді: ұйқы (ұйықтау және күн сайын бір уақытта тұру), тамақ ішу (таңғы ас, түскі ас және кешкі ас кестесін сақтау), мектеп сабақтары сағаттары. Күн тәртібі отбасының барлық мүшелері үшін айқын және түсінікті жүйе құруға мүмкіндік береді. Егер сіз үйден шығуды ешқайда жоспарламасаңыз да, тәртіпке сәйкес киімдерді де қосу керек. Күн бойы пижамдарда өте алдамшы, бірақ өнімді ойлау бейнесін сақтау үшін, Сіз жұмысқа немесе мектепке бара алатындай, өзін тәртіпке келтіру және киіну үшін күнді бастау керек

2. Физикалық шектерді орнатыңыз. Өзекті мәселе, әсіресе, жұмыс істеп, барлығымызға бірге тығыз үй-жайларда оқуға тура келетін болса. Оқу және жұмыс істеу үшін ең аз алаңдайтын орындарды таңдаңыз. Сіз тіпті бірнеше жұмыс орындарын ұйымдастыруға тырысыңыз, кезек бойынша күн сайын орын ауыстырады. Бұл мектеп сыныптарының ауысуын имитациялауға, әралуандылықты сезінуге көмектеседі,сондай-ақ отбасының жұмыс күндері кейбір жүйені қосады.

3. Жұмыс күнін шағын блоктарға бөліңіз .Қысқа қарқынды аралықтармен жұмыс өнімділігін жақсартады. Белсенді жұмыс істеді-үзіліс жасаңыз. Балалар психологтары аралықтар арасындағы үзілістерді балалармен бірге өткізу ұсынылады. Ерте жастан кіші жасқа дейінгі балалар назар аударады. Сіз басқа міндеттерді жұмыспен айналысқанша, оларға алаңдатудан гөрі қысқа үзіліс кезінде оларға толық назар аудару жақсы.

4. Сыйақы жүйесін ойлап табыңыз. Балаларды жұмыс істеуге кедергі жасамауға қалай тез үйретуге болады? Жақсы мінез-құлық үшін марапат! Ата-аналар жұмыс істеген кезде үйде жақсы және дұрыс әрекеттер үшін қарапайым сыйақы сызбасын ойлап табыңыз. Мұндай тәсіл балаларды тұрақты нотациялар мен айқайлардан гөрі ынталандырады. Сыйақы жүйесі сіздің балаларыңыз үшін әсіресе тартымды және құнды екеніне байланысты. Мысалы, егер сіз қоңыраулар мен келіссөздер кезінде тыныштық маңызды болса, онда сіз ата – аналар телефон арқылы сөйлескенше ережелерді орнатуға болады-үйде толық тыныштық болуы керек. Ереже сақталған жағдайда 4-5 күн бойы балалар сыйлық алады – мультиктерді көру немесе гаджеттердегі ойындар үшін қосымша уақыт. Мақсаттар шынайы, нақты және өлшенетін болуы тиіс. Балаға жеткенде мақтауды ұмытпаңыз.

Мектеп психологі : Ж.Е.Буркутбаева 

Қашықтықтан оқыту уақытында ата-аналарға ұсынылатын кеңестер:

Қашықтықтан оқыту– балалар мен ата-аналарға маңызды шақыру, балалардың дербестік және жауапкершілік дәрежесіне, өз өмірін ұйымдастыру және оны басқару қабілетіне, оқу және оқу-танымдық іс-әрекет дағдыларына қатаң тест. Бұл ретте қашықтықтан оқытуды оң да қабылдауға болады – балаға, әсіресе жоғары сынып оқушысына, мектепке қарағанда ең жылдам оқуға мүмкіндік ретінде АТА - АНАЛАРҒА  БІРНЕШЕ КЕҢЕС: 

1. Баланың өзі мұғалімнің тапсырмаларын орындау туралы шешім қабылдауы үшін диалог пен сыйластық, достық қарым-қатынас маңызды. Онымен не көмектесетінін және не кедергі келтіруі мүмкін екенін талқылаңыз. Ол қағазға өз ниетін жазсын. Жазбаша жазылған өз шешімі оқушы үшін психологиялық тірек болады. Ол ата-аналарға уәде беруден, яғни ересектердің жауапкершілігі басым сыртқы өмірді басқару жүйесінен ерекшеленеді. 2. Әр күннің соңында баламен не болғанын,ал әзірше не болғанын егжей-тегжейлі талқылаңыз. Табыстар мен қиындықтарды түсіну үшін нақты тәжірибеге бағытталған ашық сұрақтар қойыңыз: не, не үшін, не сезіндім, не үшін. Оқушылардың көпшілігі уақытты нашар сезінеді және оны жоспарлай алмайды. Балаға күн сайын жоспар жасауға көмектесіңіз, ал кешке оны егжей-тегжейлі айтып, ертеңгі күннің «бейнефильмін» ойға айналдыруға көмектесіңіз.

3.Оқушылардың алдында жоспарланған кезеңнің аяқталуын белгілейтін сағат пен таймер болғаны маңызды. Жұмысты 15-20 минуттан (қиын жағдайларда – 7-10 минутқа дейін) бөліктерге бөлу пайдалы, олардың арасында кез келген нәрсемен айналысуға болатын бес минуттық үзіліс жасау керек.

4. Баламен келісілген сыртқы ынталандырусыз және санкциясыз болмайды.Мысалы, бір бесінші сынып оқушысы ата-анасымен 45 күннен кейін ол бұрыннан армандаған балықтармен аквариум сатып алатыны туралы келісім-шартқа отырды. Шарт жазбаша түрде жасалды, ал оның талаптарын орындамау тағы бір күнге арманның орындалуын алыстатты. Оқуға сиқырлы жолмен құсу өсті.

5.Жұмыс орнын ұйымдастыру өте маңызды. Барлық қажеттінің бәрі қол жетімді аймақта болуы керек, ал ұялы телефон және басқа гаджеттер-жұмыс аймағынан тыс. Тәжірибе жүзінде дәлелденген: егер смартфон қол жетімділік аймағында болу керек.

 

Мектеп психологі : Ж. Е. Буркутбаева